Op weg naar de toekomst

Het afgelopen jaar zijn we ons verder gaan voorbereiden op het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming, waarbij we nog altijd niet weten hoe dit er precies uit gaat zien. Dat laatste is positief, hoe tegenstrijdig dit wellicht ook klinkt. Het betekent dat we vanuit de overheid de tijd krijgen om te beproeven wat werkt en wat niet. Vanuit de gedachte dat we het voor de gezinnen beter moeten en kunnen doen.

Regionale veiligheidsteams

Eén ding staat wel vast. Er komen Regionale Veiligheidsteams waarin in elk geval de belangrijkste functionaliteiten van Veilig Thuis (VT), Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) en de gecertificeerde instellingen (GI’s) geborgd zijn. In de eerste helft van 2024 worden, onder leiding van het ministerie van Justitie en Veiligheid, verschillende scenario’s uitgewerkt hoe een Regionaal Veiligheidsteam er in de praktijk uit kan komen te zien.

Proeftuinen Zeeland en Haaglanden

Van proeven naar beproeven

Binnen onze organisatie hebben we het afgelopen jaar op verschillende manieren beproefd hoe de toekomst eruit moet komen te zien. Allereerst in de proeftuinen in de regio’s Zeeland en Haaglanden waaraan wij deelnemen. In het kort is in de regio Zeeland in de proeftuin ‘Ieder1’ gewerkt aan het versterken van de relatie tussen de GI, VT, RvdK en het lokale team. Deze proeftuin ging in 2023 over naar een beproevende regio. Vanuit Jeugdbescherming west leidde dit tot structurele uitwisseling met het lokale team, waarbij een jeugdbeschermer door het lokale team kan worden gevraagd voor consult en advies.

In de regio Haaglanden is voor een andere werkwijze gekozen, waarbij standaard twee professionals als duo betrokken zijn bij een gezin en waaromheen een zogeheten analyseteam opereert. Het duo richt zich op de ondersteuning en hulpverlening aan het gezin en kan bestaan uit een medewerker van het lokaal team, Perspektief, de GI of VT. De schil erom heen helpt het gezin en het duo met het maken van een verklarende analyse om vanuit daar samen met het gezin te bekijken wat er nodig is om bestaande patronen te doorbreken. Deze schil kan bestaan uit een professional van de volwassen-GGZ, de jeugd-GGZ, de RvdK, een ervaringsdeskundige, VT, een GI of een combinatie van deze medewerkers. In 2024 evalueren we hoe deze intensieve vorm van netwerkorganisatie zich verder ontwikkelt en welke resultaten dit heeft voor de kinderen, de gezinnen en de medewerkers. Het gaat onder andere over de vraag hoe verschillende soorten expertises samenwerken en hoe je elkaar kan versterken, waardoor we samen met het gezin beter de patronen kunnen vastpakken.

Wil je meer weten over Proeftuin Haaglanden?

Lees het interview met twee medewerkers van Proeftuin Haaglanden.

Functiedifferentiatie: werkdruk verlichten en kwaliteit verhogen

Ook in de eigen organisatie zijn we in 2023 vanuit de pilot functiedifferentiatie verdergegaan met het toevoegen van verschillende soorten expertises. Dit betekent dat de jeugdbeschermer, samen met ondersteuning vanuit een andere functie, een gezin begeleidt.

Doel hierbij is het verlichten van de werkdruk voor jeugdbeschermers en het verhogen van de kwaliteit voor de gezinnen. Voorbeelden van andersoortige functies zijn de inzet van de zorgcoördinator, de ondersteunend jeugdbeschermer, de teamjurist, extra gedragswetenschappers en de expert ouderrelaties. In totaal heetten we in 2023 zo'n 60 extra collega's welkom in deze teamfuncties.

#functiedifferentiatie

Expert ouderrelaties ondersteunt jeugdbeschermers bij complexe echtscheidingen

Wie bij Jeugdbescherming west in Leiden gezinnen begeleidt waarbij sprake is van een complexe echtscheiding, kan sinds begin 2023 voor ondersteuning terecht bij een expert ouderrelaties. Een nieuwe functie, waar Ana als eerste invulling aan geeft. Jeugdbeschermer Sophie schakelt haar regelmatig in. Wat zijn hun ervaringen tot nu toe?

Doorstromen naar het vak van jeugdbeschermer

Het onderzoeksteam onderzoekt de resultaten van de functiedifferentiatie, zodat we al doende leren hoe deze functies het meest van meerwaarde kunnen zijn voor de gezinnen en de jeugdbeschermers. Mooi om te zien is dat ongeveer 25% van de ondersteunend jeugdbeschermers op een gegeven moment kiest om door te stromen naar het vak van jeugdbeschermer. Uit het onderzoek kwam verder naar voren dat de ondersteunende teamfuncties daadwerkelijk zorgen voor werkdrukverlichting van de SKJ-geregistreerde jeugdbeschermer. Er kwam ook naar voren dat het tijd en begeleiding kost om een nieuwe functie goed in te laten bedden in de teams. De meeste teamfuncties zijn echter niet meer weg te denken uit onze organisatie.

Gelijkwaardigheid

Een ander punt waaraan wij blijven werken is het vervullen van onze rol in de lokale teams, zodat er vanuit gelijkwaardigheid een mooie uitwisseling van kennis en kunde ontstaat. Jeugdbeschermers zien dat ze expertise toevoegen als het gaat om hoe om te gaan met weerstand, het ondersteunen bij het maken van een analyse en het gezin blijven vasthouden, ook als het ingewikkeld is.

Jeugdreclassering in Verbinding

Het beproeven doen we ook in de gezinnen waar een jeugdreclasseringsmaatregel van toepassing is. Eind 2022 is de ontwikkeling van het programma Jeugdreclassering in Verbinding van start gegaan met als doel het ontwikkelen van een landelijke jeugdreclasseringsmethodiek. In 2024 krijgt de landelijke implementatie van deze methodiek gestalte.

Nieuwe werkwijze 'Straatkracht'

Daarnaast zijn we pilotregio waarin wij ervaren hoe de nieuwe werkwijze ‘Straatkracht’ werkt. Straatkracht is een intensieve werkwijze van de jeugdreclassering en gericht op het ondersteunen van jongeren en hun gezinnen in het weg bewegen van een (georganiseerde) criminele en gewelddadige omgeving naar een positief, veiliger en pro-sociaal leven. In deze nieuwe werkwijze werken we intensief samen met de jongere, zijn of haar gezin, het sociale netwerk en de professionele partners en kijken we hoe we samen de patronen kunnen doorbreken.

Ook is in het afgelopen jaar in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid het onderzoeksbureau Significant bezig geweest om, in navolging van het kwaliteitskader en prestatiebeschrijvingen voor de jeugdbescherming (KKPB JB), te komen tot een kwaliteitskader en prestatiebeschrijving voor Jeugdreclassering. We verwachten dat dit onderzoek in 2024 of 2025 afgerond wordt.

“Je ontwikkelt een andere band doordat je tijdelijk intensief deel uitmaakt van het gezin. Normaal gesproken is de relatie wat afstandelijk, maar nu leer je de jongere echt goed kennen. Zo heb ik samen met mijn jongere bij hem thuis gekookt en was ik er ook voor hem tijdens zijn taakstraf in een buurtcentrum. Wat ik interessant vind, is dat je bij Straatkracht eigenlijk twee rollen vervult: je bent toezichthouder maar tegelijkertijd ook coach. Ik merk dat ik in mijn andere trajecten, als de tijd het toelaat, aspecten van Straatkracht probeer toe te passen. Onlangs ben ik met een jongere meegegaan naar een sollicitatie. Het gesprek verloopt dan anders dan wanneer je achter een bureau zit. Je krijgt beter inzicht in zijn leefwereld en hoe het met hem gaat. Vooral voor jongeren die veel sturing en aandacht nodig hebben, bijvoorbeeld door een LVB, kan Straatkracht het verschil maken.”

Anne

jeugdreclasseerder bij Jeugdbescherming west

Steeds beter samen verklarend analyseren

Om samen met ouders, opvoeders, de jeugdige en andere betrokkenen te kunnen beslissen over welke hulp nodig is in het gezin, is een gezamenlijk gedragen integraal en samenhangend beeld nodig over wat er aan de hand is. Dat samenhangend beeld bestaat in elk geval uit waar de problematiek is begonnen en wat de risico’s en beschermende factoren zijn op korte en langere termijn. Een verklarende analyse helpt bij het doorbreken van intergenerationele patronen.

Hierbij maken wij gebruik van de zogenoemde patroonbeschrijving om tot een verklarende analyse te komen. Hierin komen alle elementen aan bod die ook in andere (landelijke) modellen worden meegenomen en die wetenschappelijk getoetst zijn en een bijdrage leveren aan het veroorzaken, versterken dan wel in stand houden van de problematiek van een gezin. De patroonbeschrijving zoals we die binnen de jeugdbescherming hanteren, voldoet in de basis ook aan de kwaliteitscriteria (VEST) en beoogt een breed gedragen samenhang te beschrijven en aanknopingspunten te geven voor wat nodig is om tot duurzame verandering te komen.

Al met al staat er een hoop te gebeuren. De organisatie is klaar voor een verandering en tegelijkertijd is het ook spannend waar dit in 2024 toe leidt.

Wil je meer lezen en weten?

Selecteer hieronder een onderwerp.

Voorwoord

Om bij te dragen aan het veilig opgroeien van kinderen moeten we het elke dag beter doen.

Op weg naar de toekomst

Voorbereiden op het Toekomstscenario: samen beproeven wat werkt en wat niet.

Onderzoek en ontwikkeling

Elkaar versterken door de kennis van het gezin, jeugdbeschermer en wetenschap te bundelen.

Samen met het gezin

Inzet van ervaringsdeskundigheid belangrijk: voorlopig zijn we niet uitgeleerd.

Leren en verbeteren

Vanaf 2023 verzorgen we zelf opleidingen voor onze medewerkers onder de naam JBweet.

Goed bestuur

Cliëntenraad en ondernemingsraad houden ons scherp op wat we nog te doen hebben.

In gesprek met de media

In 2023 gingen we met verschillende media in gesprek over het werk dat we doen.

Feiten en cijfers

Het jaar 2023 in cijfers: de belangrijkste kencijfers van Jeugdbescherming west.

Werving, behoud en vitaliteit

Krapte op de arbeidsmarkt vraagt om creatieve oplossingen om nieuwe medewerkers te werven.